"افشین رشیدی" را با حرف های صریح اش می شناسند. او متولد 1353 شهرستان ساری است.14 نمایش کارگردانی کرده است و هفت فیلم کوتاه ساخته است و مقالات و مصاحبه های فراوانی از وی در نشریات و سایت های مختلف منعکس شده است.گفتگوی شمال نیوز را با وی از نظر می گذرانیم:
چند ماه بيشتر به پايان دولت دهم نمانده است. در دوران رياست جمهوري آقاي احمدي نژاد در هشت سال گذشته نگاه به مقوله ي فرهنگ و هنر چگونه بوده است. چه ميزان از برنامه هاي اعلام شده ي دولت به ويژه در چهارسال گذشته در اين عرصه اجرايي شده است؟
دولت هاي نهم و دهم به لحاظ سياست گذاري و اجراي امور فرهنگي و هنري دو شيوه ي كاملاً متفاوت را در دستور كار داشتند كه اتفّاقاً درباره اش زياد اظهارنظر شده است.دولت دهم بازتر عمل كرد. خيلي از فيلم هايي كه توقيف بودند مجوزّ اكران گرفتند و اظهارنظرهاي مسئولين تقريباً شبيه همان هايي شد كه ما در دولت هاي قبلي هم مي شنيديم. منتهي هنوز يك اتفّاق نظر كلّي در سياست گذاري فرهنگي كشور كه همه ملزم به رعايت آن باشند وجود ندارد.
حساسیت ها در اين حوزه خيلي بالاست و سلايق بسيار متعددي در جامعه وجود دارد. يك نوع سليقه در جامعه هست كه بيش از دو دهه است كه به سياست گذاري فرهنگي انتقادات جدّي و تند دارند . آنها اين انتقادات را در بيانيه ها ، مقاله ها ، گفتگو يا سخنراني هاي عمومي مطرح كرده اند و مي بينيد كه هر جا احساس كنند مسئولين فرهنگي ( به زعم آنها ) دارند از مسير اصلي منحرف مي شوند، تذكّر مي دهند و گاهي هم تجمّع مي كنند و اتفاقاً پاي حرفشان تا آخر مي ايستند.هنوز مسئولين نتوانسته اند فرصتي فراهم كنند تا موافقان و مخالفان سياست هاي فرهنگي در هسته هاي اصلي شان (يعني آنها كه در جامعه و رسانه ها به عنوان ليدر يا تئوريسين اصلي مطرح هستند) در جمع هاي صد، دويست يا سيصد نفره بنشينند و به طور رسمي حرف هايشان را با دليل و منطق بگويند و يك خروجي بگيرند و صورتجلسه كنندو قضيه را تمام كنند. اين چيزها كه در اين مدّت گهگاه بروز مي كند، عدم انسجام كلّي مسئولين فرهنگي در اين مقوله را نشان مي دهد و اين زيبنده نيست.رسيدن به يك اتفّاق نظر فرهنگي كه همه ي سلايق را راضي نگه دارد كار سخت و دشواري نيست. يك مدّت كار فشرده ي اجرايي مي خواهد. بايد گفتگو كرد. نه مديران فرهنگي بايد در رسانه ها از موضع قدرت و لجبازي پاسخ منتقدان را بدهند و نه منتقدان بايد خود را حقّ مطلق بدانند. با اين پيش فرض هر توافقي ، حاصل شدني است.
اختلافات بيشتر در كدام بخش هاي فرهنگي است؟
بيشتر در سينما. آن جا خيلي بحث هاي جدّي وجود دارد. از ماجراي خانه سينما گرفته تا اكران فيلم ها. به طور مثال هفته نامه ي « يا لثارات» در چند شماره ي اخيرش انتقادات به برخي فيلم ها را تيتر يك خود كرده است. يك نگاه وجود دارد كه حتي برخي نابهنجاري هاي اجتماعي از جمله بدحجابي را محصول اكران همين فيلم هايي مي دانند كه در كليّت آنها مضامين بي حدّ و مرز اجتماعي وجود دارد. حوزه هنري هم محكم ايستاده كه در سينماهاي زير مجموعه اش فيلم هايي را كه موضوعات خاصي داشته باشد را اكران نمي كند. خب اين خيلي به ضرر سينما تمام مي شود.
تهيه كننده ي فيلمي كه از روال قانوني و در ساختار دولت مجوّز فيلمنامه و توليد را مي گيرد چه گناهي كرده است كه بايد تاوان اختلافات فرهنگي مديران را بدهد. اين است كه مي گويم آدم هاي اصلي هر سليقه و نگاه بايد با دعوت نامه ي رسمي بيايند و چند روز و هفته و ماه دور هم بنشينند و به يك سياست واحد برسند. اين اختلافات در تنظيم و اختصاص بودجه هاي فرهنگي هم تاثير دارد.
هنرمندان آيا خودشان قانون را رعايت مي كنند. يعني در توليد آثارشان آيا حساسيت هاي جامعه را لحاظ مي كنند؟
در شهرستان ها بله. در تهران موضوع يك مقداري فرق مي كند. گاهي وقت ها مي شود جلوي انتقادات را گرفت. يعني به فرض كارگردان يك نمايش مي داند كه پوشش فلان بازيگرش مناسب نيست يا رفتارهاي فيزيكي خاصّي هست كه بخشي از جامعه آن را نمي پسندد. او مي تواند به خاطر اينكه هدف اصلي اش در نمايش گم نشود از اين موارد خودداري كند. گاهي انعكاس محتواي اجراي يك نمايش يا اكران يك فيلم حتّي تا مجلس هم كشيده شده است و اين در تصويب
بودجه هاي مرتبط خيلي تاثير دارد. بودجه فرهنگي در كشور به اندازه ي كافي پايين هست. ديگر چه دليلي داريم كه خودمان هم موضوع را پيچيده تر كنيم؟. به هر حال دود آتش اختلافات در عرصه هاي كلان فرهنگي به چشم شهرستاني ها مي رود.تهراني ها به هر شكل ممكن مي توانند خواسته هاي خود را تأمين كنند و از بودجه هاي مناسب تري برخوردار شوند.
هميشه عنوان مي شود كه اعتبارات فرهنگي كم است. يعني واقعاً كم است يا اين طور گفته مي شود؟
كم است . اصلاً شما برويد در تمام وزارتخانه ها ببينيد وضعيت حقوق و مزاياي كاركنان شان چقدر است؟ نگاه به اين روزها نكنيد كه به طور عمومي شاهد صرفه جويي هاي سيستماتيك در بودجه هستيم. كمترين ميزان حقوق و مزايا به وزارتخانه ي فرهنگ و ارشاد تعلّق دارد. كمترين (بُن) سفر ، هداياي فصلي و اضافه كار و پاداش را ارشادي ها دارند.خب اين خودش مي تواند موجب كم تحرّكي شود كه البته با غيرت و پشتكار عزيزان وزارتخانه و ادارات تابعه اين اتفاق نيفتاد
مازندران در چند سال گذشته چه فراز و نشيب هايي در عرصه ي فرهنگ و هنر داشته است؟ وضعيّت كلّي چگونه است؟ نقاط مثبت واحياناً منفي عملكرد مسئولان فرهنگي كدامها هستند؟
عملكرد مسئولان فرهنگي ارتباط مستقيمي با كاهش و افزايش بودجه دارد. هرجا كه بودجه هاي مناسب در اختيارشان قرار گرفت در حدّ توان خود ظاهر شدند. يعني هم صدا و سيما و حوزه هنري و هم فرهنگ و ارشاد اسلامي براي توليدو انعكاس برنامه ها نياز مبرم و اساسي به تأمين اعتبار مالي دارند. بعد از سفر آخر هيأت دولت به مازندران و وعده ي اختصاص بودجه ي 75 ميليارد توماني ، انتظار اين بود كه به قولها عمل شود . يعني هم دولت محترم به وعده ي خود عمل كند و بودجه را بفرستد و هم مسئولان فرهنگي به طرح و برنامه هايي كه جهت وصول بودجه به هيات دولت ارائه كردند وفادار بمانند. مي دانيد كه قرار بود كه اين بودجه ها به ويژه در فرهنگ و ارشاد اسلامي صرف توليد آثار و اقلام فرهنگي و هنري شود و اتفاقاً مديركل محترم و همكارانشان طرح بسيار جامعي را تقديم كردند. عكسي هم از مدير كل در رسانه ها آمده بود كه درحال ارائه ي طرح جامع به آقاي احمدي نژاد است. تصوّر من اين است كه هردوطرف اين توافق ، نتوانستند به شكل صد درصدي به آنچه كه وعده داده بودند عمل كنند.
فرهنگ و ارشاد مازندران را به طور خاص چگونه ديديد؟روند توسعه ي امور مرتبط با فرهنگ و هنر تامين بودجه براي توليد و فرهنگ سازي چگونه بود؟
ارشاد مازندران در چند سال اخير جهش هاي قابل ملاحظه اي از خود نشان داد. ارتقاء رتبه ي كشوري داشت و همايش ها و جشنواره هاي ايده آلي را در سطح كشوري و بين المللي در حوزه ي فرهنگ برگزار كرده است كه مورد تحسين وزير و مسئولان ارشد فرهنگي كشور قرار گرفته است. اين وسط امّا يك انتقاداتي هم در بخش توليد وجود دارد كه جاي بررسي دارد. امروز عمده ي توليدكنندگان اين عرصه از شاعر و نويسنده و ناشر گرفته تا كارگردان هاي تئاتر و فيلمسازان و هنرمندان آثار تجسّمي انتظار دارند كه توجه بيشتري به آنها بشود. طوري كه كارهايشان روي دست شان نماند و اداره كل به بازار فروش آثار آنان اهتمام بيشتري نشان دهد.
آيا تفكيك مناسبي روي مصرف بودجه در عرصه ي فرهنگ و هنر اعم از توليد يا همايش صورت گرفته است؟
اين را بايد خود مسئولين پاسخ دهند. ما در كيفيت برنامه هاي همايشي صورت گرفته بحثي نداريم و اتفاقاً با همگان در خصوص موفقيت هاي كسب شده اتفّاق نظر داريم. حرف ما واقعاٌ اين است كه انصافاً بيايند و بودجه را كاملاً نصف كنند. يعني نصف اعتبارات را خرج همايش هايشان كنند و نصف ديگر را صرف توليدات هنرمندان رشته هاي مختلف . الان اين وضعيت وجود ندارد و بدون ترديد30 به 70 است و اين به هيچ وجه تقسيم بندي عادلانه اي نيست. به نظرم اين سه ميليارد توماني كه هفته ي گذشته اعلام شد كه از سوي استانداري به اداره كل داده شده است نقطه ي شروع مناسبي است. حالا شنيدم دوميليارد آن صرف بنگاه هاي زود بازده و وام هاي خوداشتغالي مي شود و يك ميليارد آن صرف امور فرهنگي . خواهش و استدعاي عاجزانه ام از آقاي استاندار اين است كه با عزيزان ما در ارشاد بنشينند و تأكيد كنند كه بودجه ها را به سمت توليد هدايت كنند و از برگزاري جشنواره ها و مسابقات و همايش هاي جديد جدّاً جلوگيري كنند. مازندران در چند سال گذشته از هرگونه همايش و سمينار و جشنواره اشباع شده است و ديگر جاي سوزن انداختن در آن نيست. حالا زمان توليد است. راهكارها نيز مشخص است. كافي است آقاي مديركل يك بار ديگر طرحي را كه تحت عنوان «شاخص» به آقاي احمدي نژاد ارائه كرده بود را ورق بزند و هرچه را كه مرتبط با توليد است را تفكيك كند و دستور پيگيري آن را صادر كند.
آيا مدير كل فرهنگ وارشاد اسلامي انتقاد پذير هستند؟ تعامل وبرخورد ايشان با افراد منتقد چگونه است؟
ايشان كاملاً اهل نقد ونظر هستند وبه فرض با بنده كه از منتقدين برخي امور آنها هستم برخورد شخصي نكرده است.ايشان عنوان مي كند كه قائل به اصلاح هستند.آقاي مدير كل گوش شنوايي در قبال انتقادات دارند اما گاهي در عمل اقدام لازم ومناسبي از ايشان ديده نمي شود.بطور مثال عرض شود چندين بار نامه هاي انتقادي با امضاء جمعي مبني بر ايجاد اصلاحات در واحد هنرهاي نمايشي به ايشان ارائه شد.اما در عمل، هيچ پاسخي به اين انتقادات داده نشدواشكالات همچنان سرجاي خود باقي اند.چنين مواردي خود تنش آفرين وچالش زا هستند.لازم است در پايان هر فصل برخي واحدها مورد نقد وبررسي مسولين وهنرمندان قرار گيرند واگر فردي يا افرادي شايستگي دارا بودن مسئوليت را ندارند جاي خود را به افراد شايسته تر بدهند .اقداماتي از اين دست از مدير كل ارجمند ديده نشد .به نظر مي رسد ايشان با همه ي انتقاداتي كه ديگران يا حتي خودشان به برخي افراد زير مجموعه در سراسر استان دارند ترجيح مي دهند حفظ كننده ي شرايط فعلي باشند واين به نظر من اوضاع را بدتر مي كند .بايد گفت دفاع مدير از همكاران امري شايسته ومناسب است اما جايي كه اطمينان حاصل شد فرد در مسيري جداگانه حركت مي كند تنها يك اقدام قاطع ، اصلاح كننده ي امور خواهد بود.نبايد در برابر سيل انتقادات افراد بي تفاوت عبور كرد وموجب كشاندن بحث درون سازماني به عرصه ي افكار عمومي بود؛ چنين موضوعاتي به نفع مديريت نيست . به ويژه در مورد درخواست هاي مكرري كه با امضاء جمعي با ايشان داده مي شود .اين نوعي بي احترامي به كساني خواهد بود كه براي نامه وامضاي خود ارزش واحترام قائلند .مدير كل فرهنگ وارشاد اسلامي مازندران بايد زمينه را به گونه اي فراهم كند كه همكارانشان در رد نظريه ي ما تئوري وعملكردشان را ارائه دهند ويا بپذيرند كه نقايصي هست كه بايد هرچه زودتر برطرف شود .در شرايطي كه بحران مالي بار ديگر گريبان ادارات فرهنگي را گرفته اين قبيل اتفاقات حاشيه اي به مراتب ضررش بيشتر خواهد بود.
فكر مي كنيد شهرداري مركز استان تا چه اندازه مي تواند در توليدات آثار فاخر فرهنگي وهنري وحمايت از هنرمندان تاثير گذار باشد؟
در برخي از مراكز استان هاي كشور به ويژه شهرهاي بزرگ ، نهادي تحت عنوان سازمان فرهنگي وهنري شهرداري به شكل موازي با تامين اعتبار مشخص در توليدات فاخر، فعاليت هاي ارزشمندي انجام مي دهند.بطوري كه هم اكنون به عنوان يك جريان ساز فرهنگي قلمداد مي شوند.در مازندران هيچگاه شاهد چنين اقدام مهمي نبوده ايم در حالي كه شهرداريها به واسطه ي بودجه مناسبي كه در اختيار دارند مي توانند در عرصه فرهنگ وهنر،ايجاد اشتغال هنرمندان وحتي سودآوري نقش آفريني كنند.مشاركت شهرداري ها در عرصه هاي مهم فرهنگي وهنري كمرنگ وبه شكل موردي ومناسبتي است ما همين فعاليت هاي كمرنگ را هم بهتر از بي فعاليتي مي دانيم.به طور مثال با كانون پرورش فكري كودكان در بحث قصه گويي رضوي همكاري كردند يا براي بزرگداشت روز جهاني كودك تلاش هايي درخور تقدير داشتند اما اين فعاليت ها را بايد هدفمند كرد .به نحوي كه انجام امور فرهنگي به عنوان يك اصل در شهرداري مطرح وروي آن برنامه ريزي شود.در همين راستا ودر آخرين ديداري كه با اقاي (عبوري) شهردار ساري داشتم ،ايشان از اراده ي جدي خود براي تثبيت وتوسعه ي اداره فرهنگي واجتماعي شهرداري سخن گفت .فكر كنم ايشان با جديتي كه از او سراغ داريم مي تواند تاسيس سازمان فرهنگي هنري شهرداري ساري را از رويا به واقعيت تبديل كند .كافي است كه ايشان يك تكاني به خودش بدهد وزمينه ي نشست وهمفكري صميمي رابا نخبگان فرهنگ وهنر ساري فراهم كند.نكته ونظرات آنان را بشنود ،رهنمودهاي خودش را هم ارائه دهد وما از دل همين جلسه ي اول مي توانيم به سي درصد توقعات خود دست پيدا كنيم .چون حرف زدن وگفتگو كردن حلال وراهگشاي بسياري از بن بست هاست .مشكل اينجاست.كه هنوز هيچ شهرداري به طور عام با هنرمندان وفرهنگيان شهرش جلسات هم انديشي نگذاشته است .اين فرصت خوبي براي آقاي عبوري ومشاوران فرهنگي ايشان است وما انتظار داريم رسانه ها همانطور كه عكس ايشان را هنگام بارندگي هاي شديد در بطن شهر منعكس مي كنند، از حضورشان در جمع اهالي فرهنگ وهنر اخبار ارائه دهند.
نقش نمايندگان مجلس در ارتقاي بودجه ي فرهنگي وتنظيم تعاملات سازنده ي مديران ادارات ودستگاههاي فرهنگي را چطور ارزيابي مي كنيد؟
آنها اگر بدانند جديت ودقت شان در بهبود مناسبات فرهنگي چه تاثيري مثبتي دارد، شايد لحظه اي معطل نمي كردند.مسئله اينجاست كه گويي يك بي تفاوتي عمدي از سوي آنان در اين مقوله ديده مي شود .مشخصاً درباره ي نمايندگان مازندران مي گويم كه هيچ وقت گزارشي نيامده تا اثبات كند آنها در سالن هاي نمايش ،نمايشگاههاي تجسمي يا جشنواره هاي فيلم رويت شدند .حضور آنان در اين مراسمات نمادين وتبليغاتي است وبيشتر در زمان اختتاميه يا افتتاحيه است كه شنيدم از قبل هم شرط مي گذارند كه حتماً برايشان سخنراني گنجانده شود.اين خيلي زور دارد كه ما وآنها مي دانيم كه ماجراي همكاري مان به چه صورت است! خيلي از مشكلات هنرمندان مازندراني به يك اشاره ي آنها قابل رفع است ولي دريغ از همان يك اشاره.
آيا سعي كرديد كه اين ضرورت را به آنها يادآوري كنيد؟ يعني آيا تاكنون از آنها خواسته ايد كه به ميان شما بيايند وحرف هاي تان را بشنوند.
بله .خوشبختانه ما اين ضرورت را مدتهاست كه درك كرده ايم وبه قول رهبر انقلاب ،مردم خيلي جاها از مسئولين جلوترند.ما در كميسيون فرهنگي مجلس هشتم يك نماينده داشتيم كه هم خودش وهم ما به اين منصب ايشان افتخار مي كرديم .سه سال اول كه اصلاً خبري از ايشان نشد.بعدش ما در رسانه ها كمي سروصدا كرديم.درست در سال آخر دوره ي هشتم كه در شرايط انتخابات قرار داشتيم. ايشان ما را صدا زدند .رفتيم وحرف هاي مان را گفتيم واتفاقاًخيلي هم تند با ايشان حرف زديم.گوشي را همانجا برداشت ويك تلفن به مسئولين تهراني زد وهمان يك تلفن رسيد به نخستين جشنواره تئاتر سارويه كه با حضور ده گروه نمايشي برگزار شد وهمگان ديدند كه در دهه ي فجر سال گذشته سالن اصلي ومحوطه ي بيروني آن مملو از تماشاگراني شده بود كه سالها از آنها خبري نبود.بچه هاي ما هم در زمان تبليغات براي ايشان سنگ تمام گذاشتند وبدون استثنا به وي راي دادند.نتيجه اش چه شد؟ اين كه الان چند ماه از دور جديد نمايندگي ايشان مي گذرد وهنوز حتي يك تشكر خشك وخالي از هنرمنداني كه پاي كار بودند نكرد .هيچ جلسه اي نگذاشت تا حرف هاي تازه بشنود .رفت كه رفت .خب اين كارچه چيزي را به ذهن متبادر مي كند؟ اين رفتار آيا اين شبهه را ايجاد نمي كند كه هنرمندان براي ايشان يك ابزار هستند ونه يك همراه ؟
آقاي دامادي با راي بالايي كه آورد چه ؟ رابطه ي ايشان با شما چگونه بوده است!
ايشان هم دست كمي از آن يكي ندارد .من كه شخصاً به ايشان راي ندادم وبه خودشان هم اين را گفتم اما بعد از انتخابات طبق عرف موجود زنگ زدم وانتخاب بي نظير او را تبريك گفتم وحرفهايي مبني بر ايجاد تعامل با هنرمندان زديم .قرار شد ليستي تهيه كنيم تا به طور فصلي با هم نشست هاي دوره اي وتخصصي داشته باشيم .ليست كه كامل شد تماس گرفتم وپيامك زدم .چندبار اما نشان به آن نشان كه هيچ ديداري تازه نشد و هيچ گاه ايشان در محافل هنري رويت نشد.
شايد الان آنها اين گفتگو را بخوانند.مهمترين پيشنهاد شما به آنها چيست؟
از اين دو بزرگوار كه ديگر نااميد هستيم اما شايد لازم باشد اين نكته را يادآوري كنم كه مجمع نمايندگان مازندران بايد پيگيري سيستماتيك مسايل فرهنگي را همچون موارد اقتصادي، سياسي واجتماعي در دستور كار خود قرار دهند.شايد هيچ چيز مانند برگزاري يك نشست عميق ميان آنها ونخبگان فرهنگ وهنر استان در اين باره كار ساز نباشد.در طول سالهاي پس از انقلاب اسلامي هنوز فرصتي فراهم نشد كه منتخبان ملْت در سراسر استان روي ديدار برنامه ريزي شده با هنرمندان سرمايه گذاري كنند .اين نخستين ومهم ترين كار است .مابقي اقدامات از دل همين ديدار اوليه شكل مي گيرد.آنها بايد به تفكيك غرب، مركز و شرق استان رابط هاي هنري وفرهنگي داشته باشند تا گزارشات پيشرفت يا تعلل در فرهنگ وهنر را به طور مرتب برايشان آماده كنند.مجمع بايد براي خود دبيرخانه ي فرهنگ وهنر داير كند وهمه چيزش روي اصول وبا تكيه بر قوانين باشد.
اعضاي شوراي شهرساري تا چه ميزان در تعاملات فرهنگي حضوري جدي وقابل اعتنايي دارند؟
درباره ي آنها ترجيح مي دهم چيزي نگويم.خودشان مي دانند كجاي ماجرا ايستاده اند .من از اينكه آنها در اين مورد كم تحرك هستند چندان تعجب نمي كنم .صبغه ي شخصيتي اين بزرگواران بيشتر عمراني وبهداشتي واقتصادي است .يكي دو نفرشان هم كه مي توانند فرهنگي قلمداد شوند امروز درگير كارهاي فرهنگي شخصي خودشان هستند وفرصت رسيدگي به مشكلات هنرمندان را ندارند.به شخصه هر اقدام فرهنگي را حتي اگر شخصي باشد تاييد مي كنم وبابت انجام آن به عامل اصلي اش تبريك مي گويم . ممكن است اين عزيزان بگويند در طول چند سال گذشته در بسياري از مسايل فرهنگي ورزشي حضور موثري داشتند كه البته خودم نيز اين برنامه ها را تاييد مي كنم اما موضوع اينجاست كه آنها هيچ برنامه ي مدوني كه شامل كميته هاي تخصصي ويژه وتحليل وبررسي پيشنهادات باشد ندارند .آنها به طور موردي وهرجا كه ميلشان بكشد حضور دارند نه آنكه در يك چهارچوب مدّون وتنظيم اساسنامه وقوانين مشروح دست به اين همكاري ها بزنند.آنها مي توانستند در اين چند سال دستورالعمل ونحوه ي همكاري خود با هنرمندان را بنويسند وروي همان كه نوشتند پا فشاري كنند.
در پايان اگر مورد خاصي مانده است كه تمايل داريد درباره اش صحبت كنيد بفرمائيد؟
نبايد بار تمام مسئوليت هاي فرهنگي را به دوش صدا وسيما ، حوزه هنري يا فرهنگ وارشاد اسلامي گذاشت .فرهنگ يك موضوع عمومي است . همه ي مديران دستگاههاي دولتي وخصوصي بايد بدانند كه آسيب هاي فرهنگي تنها شامل مردم عادي نمي شود.آسيب هاي اجتماعي بدون در زدن به هر خانه اي سرك مي كشند و مدير وشهروند عادي نمي شناسد .اگر آسيب ها فراگير است پس براي مقابله با آنها اتحّادهم بايد فراگير باشد.همدلي مسئولين وافزايش دغدغه هاي آنان براي ايجاد جامعه اي سالم وبا نشاط در اين برهه از زمان ضروري است.سالن ها ومراكز هنري چشم به راه مديراني هستند كه به عمرشان يك نمايش صحنه اي نديدند يا درباره ي يك اثر نقاشي حرفي نشنيده اند.همه چيز نياز به فرهنگ دارد .رانندگي ، پوشش، رفتار اجتماعي ، وجدان كاري ، انتقاد پذيري ، صرفه جويي ، اقتصاد مقاومتي ، پرهيز از مصرف مواد مخدّر ،رعايت حقوق ديگران وپرهيز از رفتار هاي پرخطر اجتماعي وبسياري موارد ديگر با كارهاي پيوسته ي هنري وفرهنگي قابل در سطح عالي اش براي مردم قابل لمس تر مي شود.
